De meeste mensen denken bij bijen meteen aan een bijenkorf of een bijenkast in een boomgaard. Maar wist je dat bijen ook in oude muren, spouwmuren, holle bomen en zelfs onder de grond kunnen nestelen? Daarnaast zijn er ook natuurlijke zwermen die tijdelijk rondvliegen op zoek naar een nieuwe plek. In deze blog leer je alles over bijennesten, zwermen, en wat je kunt doen als je er een tegenkomt.
Soorten Bijennesten
Honingbij (Apis mellifera)
-
Leeft meestal in door mensen gemaakte bijenkasten, maar ook wilde nesten komen voor.
-
Wilde nesten worden vaak gebouwd in:
-
Holle bomen
-
Spouwmuren of zolders
-
Vogelnestkasten
-
-
Het nest bestaat uit meerdere raten van bijenwas waarin honing en broed zit.
Herkenning:
-
Veel activiteit van bijen op één plek
-
In- en uitvliegende bijen
-
Geen papierachtig nest (zoals bij wespen)
Wilde bijen (zoals metselbijen, zandbijen)
-
Nesten vaak solitair, niet in grote groepen
-
Nestlocaties:
-
In de grond (zandbijen)
-
In gaatjes in hout of stenen muren (metselbijen)
-
In rietstengels of bijenhotels
-
Let op: Deze bijen steken zelden en zijn zeer nuttig voor de bestuiving.
Hommels (bijensoort)
-
Maken nesten in:
-
Oude muizenholen
-
Graspolletjes
-
Composthopen
-
Schuurtjes of onder vloeren
-
-
Kleinere kolonie dan honingbijen (max. 400 individuen)
🐝 Wat is een Bijenzwerm?
Een bijenzwerm is een natuurlijke manier waarop een bijenvolk zich voortplant. De oude koningin verlaat het nest met duizenden werksters om een nieuwe plek te zoeken.
Hoe herken je een zwerm?
-
Een grote wolk bijen vliegt in een roterende beweging door de lucht
-
Ze landen uiteindelijk op een plek (bijvoorbeeld in een boom, aan een tak, lantaarnpaal)
-
De zwerm vormt een dichte, druiventros-achtige klont van bijen
-
Het ziet er indrukwekkend uit, maar is meestal niet gevaarlijk – zwermende bijen zijn zachtaardig omdat ze geen nest hoeven te verdedigen
Wat te doen bij een zwerm?
❗ Niet:
-
Niet spuiten met water of insectenspray
-
Niet zelf proberen weg te slaan of op te ruimen
-
Niet in paniek raken: zwermen zijn meestal tijdelijk
✅ Wel:
-
Blijf rustig en houd afstand – minstens 5 meter
-
Observeer waar de zwerm landt
-
Bel een imker of zwermopvang in de buurt
-
Maak eventueel een foto op veilige afstand
-
Informeer buren of voorbijgangers
Zwerm Vangen: Hoe doet een imker dat?
Een ervaren imker gebruikt de volgende technieken:
Benodigdheden:
-
Imkerpak + handschoenen
-
Zwermkist of kartonnen doos
-
Eventueel een ladder
-
Waterverstuiver om bijen rustig te houden
-
Beroker (meestal niet nodig bij zwermen)
Stappen:
-
Zwerm rustig benaderen
-
Doos of kist onder de zwerm plaatsen
-
Tak afknippen of schudden zodat bijen in de doos vallen
-
Wachten tot de meeste bijen volgen – als de koningin erin zit, volgen de rest vanzelf
-
Doos afsluiten met ventilatie en meenemen
-
Nieuwe kast aanbieden op een veilige bijenstand
Tip: Zwermen zijn het best te vangen op koele, bewolkte dagen. ’s Avonds is de zwerm rustiger.
Bijenzwerm of wespennest?
Veel mensen halen het door elkaar. Hier een handig overzicht:
| Kenmerk | Bijenzwerm | Wespennest |
|---|---|---|
| Vorm | Druiventros van bijen | Papieren bol, meestal grijs |
| Locatie | In boom of struik, tijdelijk | Vast, vaak onder dak of in muur |
| Gedrag | Vredelievend, niet agressief | Agressief bij verstoring |
| Geluid | Zacht gezoem | Luider gezoem, snel geprikkeld |
| Actief bij | Lente/zomer | Zomer/najaar |
💡 Tot Slot: Help de Bijen
Bijenzwermen zijn geen plaag, maar een prachtig natuurlijk fenomeen. Door respectvol om te gaan met zwermen en bijennesten draag je bij aan het behoud van de bijenpopulatie. Meld een zwerm altijd bij een lokale imker – zij helpen gratis of tegen geringe vergoeding.
Wat jij kunt doen:
-
Plant bloemen en kruiden (zoals lavendel, kattenkruid, zonnebloemen)
-
Gebruik geen pesticiden
-
Plaats een bijenhotel voor wilde bijen
