Stap-voor-stap gids voor beginnende imkers
Droom je ervan om je eigen bijenvolk te houden en honing te oogsten uit je eigen tuin? Dan is het zelf maken van een bijenkast een geweldige eerste stap. Een zelfgemaakte bijenkast is niet alleen goedkoper dan een kant-en-klaar model, maar ook een leuke en leerzame klus die je dichter bij de wereld van de bijen brengt. In deze blog leer je hoe je zelf een bijenkast kunt maken, waar je op moet letten, welke materialen je nodig hebt, en wat de beste plekken zijn om de kast te plaatsen.
Waarom zelf een bijenkast maken?
Voordat we naar de bouwtekeningen gaan, eerst de voordelen:
-
Kostenbesparing: een zelfgemaakte kast is vaak goedkoper dan een gekocht exemplaar.
-
Maatwerk: je kunt de kast aanpassen aan je eigen wensen of de behoeften van jouw tuin.
-
Leerervaring: je leert direct hoe een bijenkast is opgebouwd, wat je later helpt bij het bijenhouden.
-
Duurzaamheid: gebruik gerecyclede of natuurlijke materialen en vermijd chemisch behandeld hout.
Welke soorten bijenkasten zijn er?
Er zijn verschillende typen bijenkasten die je kunt maken:
-
Spaarkast (standaardkast in Nederland, modulair opgebouwd)
-
Top bar hive (horizontale kast zonder ramen, natuurlijker gedrag)
-
Warré-kast (verticaal gestapeld, imiteert holle boomstammen)
-
Dadant-kast (groter formaat, veelgebruikt in Zuid-Europa)
Voor beginners is de spaarkast het meest geschikt. Hij is gangbaar in Nederland en veel imkerverenigingen werken ermee.
Wat heb je nodig?
Materialen:
-
Onbehandeld hout (bij voorkeur vuren of ceder)
-
RVS-schroeven
-
Spijkers of houtlijm
-
Roostergaas voor de bodem (ventilatie)
-
Deksels en platen (bijv. zinken dakje)
-
Eventueel glaswol voor isolatie (bij koude gebieden)
Gereedschap:
-
Zaag of decoupeerzaag
-
Boor/schroefmachine
-
Hamer
-
Schuurpapier
-
Waterpas
-
Winkelhaak
Onderdelen van een bijenkast (spaarkast)
Een standaard spaarkast bestaat uit:
-
Bodem – open of gesloten, met gaas voor ventilatie
-
Broedkamer – het deel waar de koningin haar eitjes legt
-
Honingkamers (1 of 2) – voor opslag van honing door de bijen
-
Ramen met wasplaatjes – waar bijen hun raat bouwen
-
Moerrooster – houdt de koningin uit de honingkamers
-
Dekplank – sluit de kast af van boven
-
Dak – beschermt tegen regen, vaak bedekt met zink of EPDM
Stappenplan: zo bouw je een bijenkast
Stap 1: Bodem maken
Zaag een frame van 44 x 44 cm. Monteer hierop een lattenframe met daarin een fijnmazig gaas (voor ventilatie). Voeg een vliegplank toe aan de voorkant waar bijen kunnen landen.
Stap 2: Broedkamer bouwen
Zaag vier panelen (binnenmaat 37,5 x 44 cm). Bevestig deze met schroeven en lijm tot een stevige box. Zorg dat je 10 of 11 ramen (bijenramen) kunt inhangen.
Stap 3: Honingkamers toevoegen
Deze zijn iets lager (bijv. 16 cm hoog) dan de broedkamer. Bouw ze op dezelfde manier. Je kunt er één of twee bovenop plaatsen.
Stap 4: Moerrooster
Plaats een metalen of kunststof moerrooster tussen broed- en honingkamer.
Stap 5: Dekplank en dak
Leg een houten dekplank bovenop de bovenste kamer. Maak vervolgens een schuin dak van multiplex of metaal (bijv. zink), zodat regenwater eraf loopt.
Tips voor plaatsing en gebruik
-
Zon en wind: zet de kast op een plek met ochtendzon en beschutting tegen wind.
-
Stabiliteit: plaats de kast op een stevige, verhoogde ondergrond (bijv. op stenen of pallets).
-
Toegang: zorg dat je makkelijk achter de kast kunt staan voor inspectie.
-
Rustige omgeving: bijen houden niet van lawaai of trillingen. Zet de kast niet pal naast een terras.
Veiligheid en bijvriendelijkheid
-
Gebruik geen behandeld hout met giftige stoffen.
-
Beits eventueel de buitenkant met een natuurlijke lijnzaatbeits.
-
Zorg voor ventilatiegaten met gaas zodat er geen muizen in kunnen kruipen.
-
Overweeg een bijenhotel in de buurt voor solitaire bijen.
Veelgestelde vragen
Moet ik bijen kopen als ik een kast bouw?
Niet per se. Je kunt wachten tot een bijenzwerm je kast ontdekt, of lid worden van een imkervereniging en daar een volk aanschaffen.
Mag ik zomaar een bijenkast in mijn tuin zetten?
Ja, mits je de omgeving respecteert. Informeer je buren en controleer lokale regelgeving.
Hoeveel honing krijg je van één kast?
Gemiddeld 10–30 kg per jaar, afhankelijk van het seizoen en de bijenzorg.
Conclusie
Zelf een bijenkast maken is een prachtige manier om dichter bij de natuur te staan. Je leert over de biologie van bijen, over duurzaam bouwen en over het belang van bestuivers in onze ecosystemen. Of je nu een hobby-imker wordt of simpelweg iets wilt terugdoen voor de natuur — een bijenkast in je tuin is een goed begin.
